Γρίπη και κρυολόγημα: Μπορώ να τα αντιμετωπίσω φυσικά;

Ξεκινάει σιγά σιγά η εποχή του κρυολογήματος και της γρίπης. Δύο ιώσεις που έχουν συχνά κοινά συμπτώματα, όπως ο βήχας, η καταρροή, ο πυρετός και άλλα. Στην πραγματικότητα πρόκειται για δύο ασθένειες που διαφέρουν τόσο ως προς την αιτιολογία, όσο και ως προς την ένταση των συμπτωμάτων. Παρόλα αυτά, η αντιμετώπιση τους, όσον αφορά τις φυσικές μεθόδους, μπορεί να είναι κοινή.

Ας  συγκρίνουμε τα χαρακτηριστικά μεταξύ του κοινού κρυολογήματος και της γρίπης και ας δούμε παρακάτω αν μπορούμε να τις αντιμετωπίσουμε με φυσικούς τρόπους.

Όπως φαίνεται από τον παραπάνω πίνακα η γρίπη μπορεί να είναι μία πιο σοβαρή ασθένεια, όμως και οι δύο θεωρούνται τις περισσότερες φορές αυτοπεριοριζόμενες. Για το λόγο αυτό ο στόχος της θεραπείας είναι να μειώσει την ένταση ή τη διάρκεια των συμπτωμάτων. Ο κίνδυνος των επιπλοκών είναι ακόμη μία ανησυχία την οποία η θεραπεία  στοχεύει να εξαλείψει.

Θεραπεία

Για το κοινό κρυολόγημα συνήθως επαρκεί η ξεκούραση, το θερμό περιβάλλον και η επαρκής ενυδάτωση. Συχνά συστήνονται από τους γιατρούς αποχρεμπτικά, τα οποία όμως θα πρέπει να χρησιμοποιούνται με μέτρο. Ο λόγος είναι ότι ορισμένα αποσυμφορητικά μύτης στεγνώνουν το βλεννογόνο με αποτέλεσμα να τον καθιστούν ευάλωτο σε λοιμώξεις. Επιπλέον, η χρήση του αποσυμφορητικού για μεγάλο χρονικό διάστημα (5 συνεχόμενες ημέρες) μπορεί να προκαλέσει την εξάρτηση του βλεννογόνου και να παρουσιαστούν εντονότερα συμπτώματα μετά τη διακοπή του.

Αντιπυρετικά ή αντιικά φάρμακα δίνονται από τον θεράποντα ιατρό ανάλογα τη σοβαρότητα της νόσου. Παρόλα αυτά θα πρέπει πάντα να θυμόμαστε ότι ο πυρετός είναι ο τρόπος με τον οποίο το σώμα μας καταπολεμά την ασθένεια. Αυτό που είναι ιδιαίτερα σημαντικό είναι να ξεκουραζόμαστε (επαρκής ύπνος και ενυδάτωση) και να αφήνουμε όσο μπορούμε το σώμα να κάνει τη δουλειά του.

Αντιμετώπιση με φυσικούς τρόπους

Εχινάκεια

Οι παραδοσιακοί βοτανολόγοι θεωρούν την εχινάκεια ένα βότανο ανεκτίμητης αξίας ως προς τις θεραπευτικές του ιδιότητες. Σήμερα πρόκειται για το συμπλήρωμα με τη μεγαλύτερη αναγνώριση ως προς την αντιμετώπιση των συμπτωμάτων της γρίπης και του κοινού κρυολογήματος.

Όσον αφορά τις κλινικές δοκιμές, τα αποτελέσματα είναι αμφισβητίσιμα, καθώς υπάρχουν μελέτες υπέρ και μελέτες κατά της αποτελεσματικότητα της εχινάκειας ενάντια στα συμπτώματα. Σε ορισμένες μελέτες φαίνεται ότι η λήψη εκχυλίσματος εχινάκειας μείωσε τις ημέρες ασθενείας, την ένταση των συμπτωμάτων και ενίσχυσε τη λειτουργία του ανοσοποιητικού, αυξάνοντας τον αριθμό των ολικών λευκών αιμοσφαιρίων, μονοκυττάρων, ουδετερόφιλων και ΝΚ κυττάρων. Αξίζει σίγουρα να διερευνηθεί περισσότερο, καθώς τα αποτελέσματα για τον ρόλο της στη λειτουργία του ανοσοποιητικού μας συστήματος είναι αρκετά υποσχόμενα.

Τα άτομα με αυτοάνοσα νοσήματα θα πρέπει να δίνουν προσοχή στη λήψη συμπληρώματος εχινάκειας, καθώς υπάρχει ο κίνδυνος να ενισχυθεί η άμυνα του οργανισμού σε υπερβολικό βαθμό και να μειωθεί η δράση των φαρμάκων.

Σαμπούκος

Ανά τα χρόνια το εκχύλισμα των καρπών του φυτού Sambucus, που μοιάζουν με μούρα, έχει χρησιμοποιηθεί εκτεταμένα για την αντιμετώπιση της γρίπης και του κρυολογήματος. Η επιστημονική έρευνα έχει δείξει ότι το συγκεκριμένο φυτό διαθέτει αντιοξειδωτικές και ανοσορρυθμιστικές ικανότητες. Ένας Ισραηλινός ιολόγος μελέτησε για πρώτη φορά τις αντιικές ιδιότητες του σαμπούκου, καταλήγοντας ότι μπορεί να είναι αποτελεσματικός ενάντια σε πολλούς ιούς συμπεριλαμβανομένων των ιών Α και Β της γρίπης. Σε κάποιες αναφορές μάλιστα φαίνεται ότι λειτουργεί καλύτερα σε συνδυασμό με βιταμίνη C και ψευδάρφγυρο. Επιπλέον, υπάρχουν κλινικές δοκιμές στις οποίες η λήψη εκχυλίσματος ή σιροπιού με σαμπούκο μείωσε τη διάρκεια και τη σοβαρότητα των συμπτωμάτων της γρίπης και του κοινού κρυολογήματος, σε σύγκριση με την ομάδα που έλαβε placebo.

Σκόρδο

Δεν έχουν γίνει ακόμη πολλές μελέτες, αλλά το σκόρδο φαίνεται να είναι ένα πολλά υποσχόμενο «φάρμακο» στη θεραπεία του κρυολογήματος. Μία κλινική μελέτη έδειξε ότι η ομάδα που έλαβε συμπλήρωμα σκόρδου τους μήνες Νοέμβριο έως και Φεβρουάριο ενέφερε 24 περιστατικά κρυολογήματος σε σχέση με 65 περιστατικά που ενέφερε η ομάδα του placebo. Τα συμπτώματα, διήρκησαν κατά μέσο όρο 1,5 ημέρα για την πρώτη ομάδα και 5 ημέρες για τη δεύτερη. Αξίζει σίγουρα να μελετηθεί περίσσοτερο, παρόλο που ίσως μια θεραπεία με σκόρδο να μην είναι ό,τι πιο ευχάριστο για τον ασθενή από πλευράς «αρώματος».

Βιταμίνη C

Η βιταμίνη C δεν παράγεται μέσα στον ανθρώπινο οργανισμό και για το λόγο αυτό αποτελεί ένα απαραίτητο συστατικό της διατροφής μας. Φαίνεται ότι η βιταμίνη C μπορεί να μειώσει τη διάρκεια και τη σοβαρότητα των συμπτωμάτων του κοινού κρυολογήματος, αλλά όχι και την επίπτωση (την πιθανότητα δηλαδή να συμβεί). Αυτό έδειξε μία μέτα – ανάλυση 29 ελεγχόμενων δοκιμών σε πάνω από 11.000 ασθενείς. Mία δόση της τάξης των 1-2 γρ. βιταμίνης C την ημέρα είχε σαν αποτέλεσμα τη μείωση της διάρκειας των συμπτωμάτων του κοινού κρυολογήματος κατά 8% σε ενήλικες και κατά 14% σε παιδιά. Φαίνεται επίσης ότι περισσότερο αποτελεσματική είναι η βιταμίνη C όταν λαμβάνεται κατά το πρώτο 24ωρο και συνεχόμενα για 5 ημέρες από την έναρξη των συμπτωμάτων.

Συμπλήρωμα ή διατροφή;

Τα παραπάνω καταδεικνύουν ότι η βιταμίνη C βοηθά στο να μειωθεί σε ένα βαθμό η σοβαρότητα και η διάρκεια των συμπτωμάτων, αλλά δεν θεραπεύει το κοινό κρυολόγημα. Συνεπώς χρειάζεται να είμαστε σκεπτικοί όταν παίρνουμε συμπληρώματα με τόσο μεγάλες δόσεις της βιταμίνης (1-2γρ.), απλώς για να έχουμε μία μικρή μείωση στα συμπτώματα. Τόσο τα παιδιά όσο και οι ενήλικες παίρνουμε καθημερινά περίπου 200mg βιταμίνης C καταναλώνοντας τις συνιστώμενες 5 μερίδες φρούτων και λαχανικών. Εκείνοι που μπορεί πράγματι να χρειάζονται συμπληρώματα είναι οι ηλικιωμένοι ή οι χρόνιοι καπνστές, των οποίων τα επίπεδα βιταμίνης C πιθανόν είναι οριακά χαμηλά.

Mindfood tip

Καλύτερα να λαμβάνεις περισσότερες φορές από μία μικρή δόση της βιταμίνης C, παρά μία φορά την ημέρα μία μεγάλη δόση. Αυτό ισχύει επειδή η βιταμίνη αυτή είναι υδατοδιαλυτή και αποβάλλεται με τα ούρα.

Ψευδάργυρος

Πρόκειται για ένα μέταλλο το οποίο μελετάται έδω και πολλά χρόνια, σχετικά με την αποτελεσματικότητα του απένανατι στα συμπτώματα του κοινού κρυολογήματος. Είναι γνωστό ότι ο ψευδάργυρος παίζει σημαντικό ρόλο στη λειτουργία του ανοσοποιητικού μας συστήματος. Παρόλα αυτά οι μελέτες παρουσιάζουν ανακόλουθα μεταξύ τους αποτελέσματα. Σε ορισμένες μελέτες τα συμπληρώματα ψευδαργύρου φαίνεται να βοηθούν ακόμα και στην πρόληψη του κρυολογήματος, ενώ σε άλλες μελέτες η λήψη συμπληρωμάτων ψευδαργύρου δεν έχει κάποια επίδραση στα συμπτώματα, σε σχέση με τη λήψη placebo. Αξίζει να σημειωθεί εδώ ότι υπάρχουν διαφρετικά σκευάσματα με διαφορές στη σύνθεση και την ποσότητα του ψευδαργύρου που περιέχουν. Αυτό, λοιπόν, πιθανόν να αποτελεί μια εξήγηση για την ασυνέπεια μεταξύ των αποτελεσμάτων στις επιστημονικές μελέτες. Το σίγουρο είναι ότι χρειάζονται περισσότερες μελέτες για να διεξαχνθούν ασφαλή συμπεράσματα.

Πηγές:

Bucher A, White N. Vitamin C in the Prevention and Treatment of the Common Cold. Am J Lifestyle Med. 2016 Feb 9;10(3):181-183. doi: 10.1177/1559827616629092. PMID: 30202272; PMCID: PMC6124957.

Roxas, Mario & Jurenka, Julie. (2007). Colds and influenza: A review of diagnosis and conventional, botanical, and nutritional considerations. Alternative medicine review : a journal of clinical therapeutic. 12. 25-48.