Μετά από μία βαριατρική επέμβαση μπορεί να είναι ιδιαίτερα δύσκολο να διαχειριστείς το κομμάτι διατροφή. Εκτός του ότι χρειάζεται να ακολουθείς ένα συγκεκριμένο πρωτόκολλο, αρκετά περιοριστικό στην αρχή, παράλληλα έχεις να διαχειριστείς τη δυσκολία της πέψης και τις στομαχικές ενοχλήσεις που πιθανώς να προκύψουν. Αν προσθέσουμε σε όλα αυτά και το γεγονός ότι πρέπει να συμφιλιωθείς με μία καινούρια κατάσταση, κατά την οποία θα τρως πολύ μικρότερες μερίδες και ίσως εντελώς διαφορετικά πράγματα από αυτά που έχεις συνηθίσει, είναι εντελώς κατανοητό να αισθάνεσαι ένα μπέρδεμα γύρω από αυτό. Το άρθρο αυτό θα σε βοηθήσει να λύσεις πολλές από τις απορίες σου γι’αυτό συνέχισε να διαβάζεις.
- Γιατί είναι σημαντικό να ακολουθήσω συγκεκριμένες οδηγίες διατροφής μετά τη βαριατρική επέμβαση;
Μετά από μία εκ των συνηθισμένων βαριατρικών επεμβάσεων ο χώρος του στομάχου είναι πλέον περιορισμένος. Αυτό σημαίνει ότι δεν έχει την ίδια χωρητικότητα με αυτή που είχε πριν και κατά συνέπεια τα μεγέθη των γευμάτων θα πρέπει να περιοριστούν κατά πολύ. Επιπλέον, η κατανάλωση ορισμένων τροφών μπορεί πλέον να επιφέρει δυσφορία. Είναι εξαιρετικά σημαντικό να ακολουθήσει κανείς το πρωτόκολο διατροφής που δίνεται από το νοσοκομείο και το οποίο διαιρείται σε 5 περιόδους:
Η 1η περίοδος αφορά τις πρώτες 2 εβδομάδες μετά την επέμβαση, όπου το διαιτολόγιο αποτελείται αποκλειστικά από υγρές τροφές. Το συμπλήρωμα πρωτεΐνης είναι απαραίτητο για τις πρώτες 3 μετεγχειρητικές περιόδους.
Η 2η περίοδος αφορά τις εβδομάδες 2 εώς 4 μετά την επέμβαση, όπου τα τρόφιμα καταναλώνονται αλεσμένα, σε μορφή πουρέ.
Η 3η περίοδος αφορά την εισαγωγή στερεών τροφών και διαρκεί από την 4η εβδομάδα έως και τους 2 μήνες μετά την επέμβαση.
Η 4η περίοδος διαρκεί ως και τον 6ο μήνα μετά την επέμβαση, όπου η κατανάλωση θερμίδων αυξάνεται και πλέον η πρωτεΐνη μπορεί να καλύπτεται εξολοκλήρου από τη διατροφή, οπότε συστήνεται να διακοπεί η κατανάλωση συμπληρωμάτων πρωτεΐνης.
Η 5η περίοδος αποτελεί στην ουσία το τέλος της περιοριστικής διατροφής, μετά τους 6 μήνες. Οπότε το άτομο μπορεί σιγά σιγά να υιοθετήσει μία ποικίλη ισορροπημένη διατροφή που περιλαμβάνει όλες τις τροφές.
- Πόσες θερμίδες θα πρέπει να καταναλώνει κανείς μετά από μία βαριατρική επέμβαση;
Ο περιορισμός των θερμίδων μετά από μία βαριατρική επέμβαση είναι αναγκαίος και ιδιαίτερα αυστηρός. Τις πρώτες 2 εβδομάδες (1η περίοδος με αποκλειστικά υγρές τροφές) οι θερμίδες δεν θα πρέπει να ξεπερνούν τις 400kcal την ημέρα. Κατά τη δεύτερη περίοδο (2 εώς 4 εβδομάδες), όπου καταναλώνονται αλεσμένες τροφές οι θερμίδες φτάνουν τις 500kcal. Στη συνέχεια, με την εισαγωγή των στερεών τροφών η ημερήσια κατανάλωση θερμίδων ανεβαίνει σταδιακά ως τις 1000kcal. Ένας διαιτολόγος μπορεί να σε βοηθήσει στον σχεδιασμό ενός πλάνου διατροφής που θα σου παρέχει πληθώρα θρεπτικών συστατικών ώστε να αποφευχθούν οι ελλείψεις.
- Πρέπει να παίρνω συμπληρώματα διατροφής;
Τα συμπληρώματα πρωτεΐνης είναι απαραίτητα για τις πρώτες 3 περιόδους μετεγχειρητικά. Αυτό διότι ο οργανισμός χρειάζεται σημαντικές ποσότητες πρωτεΐνης ώστε να ανακάμψει από το χειρουργείο και να αποφευχθεί η απώλεια μυικής μάζας όσο θα μειώνεται το βάρος. Επιπλέον η πρωτεΐνη είναι σημαντική για την αποκατάσταση μετά το χειρουργείο και λόγω του περιορισμού των θερμίδων θα είναι δύσκολο να καλυφθεί μέσω της τροφής.
Άλλα σημαντικά συμπληρώματα είναι η βιταμίνη D, η βιταμίνη Β12 και ασβέστιο. Το ασβέστιο και η βιταμίνη D είναι καλύτερο να δίνονται σε μικρές δόσεις 2 με 3 φορές την ημέρα καθώς η απορρόφηση μετά το χειρουργείο είναι πιο δύσκολη. Συχνά συστήνονται πολυβιταμινούχα σκευάσματα για τους 3 πρώτους μήνες μετά την επέμβαση. Συμβουλέψου τον γιατρό σου για τα συμπληρώματα διατροφής που θα πρέπει να παίρνεις.
- Τι θα πρέπει να προσέξω;
Υγρά
Η κατανάλωση επαρκούς ποσότητας υγρών μετά από μία βαριατρική επέμβαση είναι ένα εξαιρετικά σημαντικό ζήτημα καθώς ελλοχεύει ο κίνδυνος της αφυδάτωσης. Ξεκίνα πίνοντας 1 με 1,5 λίτρο υγρών την ημέρα σε μικρές δόσεις και σταδιακά αύξησέ το στα 2 λίτρα την ημέρα. Υγρά που μπορείς να καταναλώνεις εκτός του νερού είναι το χαμομήλο, το γάλα χαμηλών λιπαρών, το γάλα χωρίς λακτόζη εάν το συνηθισμένο γάλα σου προκαλεί ενοχλήσεις στο στομάχι, το γάλα σόγιας, ζωμός κρέατος ή κοτόπουλου με χαμηλά λιπαρά ή ζωμός λαχανικών, αφεψήματα βοτάνων. Απόφυγε εντελώς τα ανθρακούχα, ζαχαρούχα και καφεινούχα ποτά όπως αναψυκτικά, καφέδες, σοκολάτα και τσάι, ιδιαίτερα το μαύρο τσάι. Απόφυγε, επίσης, να πίνεις με καλαμάκι καθώς μπορεί να εισάγεις αέρα στο στομάχι το οποίο να σου επιφέρει τελικά δυσφορία. Τέλος, απόφυγε οποιοδήποτε αλκοολούχο ποτό. Το αλκοόλ πλέον θα απορροφάται πολύ πιο γρήγορα από τον οργανισμό σου και θα είναι πιο δύσκολα διαχειρίσιμο.
Ζάχαρη και υδατάνθρακες
Οι υδατάνθρακες που προτείνεται να καταναλώνονται τις πρώτες περιόδους μετά την επέμβαση προέρχονται κυρίως από βραστά φρούτα και λαχανικά. Η ζάχαρη, το ψωμί και τα δημητριακά θα πρέπει να αποφεύγονται αυστηρά μέχρι τους 2 πρώτους μήνες. Ενώ στη συνέχεια θα πρέπει να γίνει προσεκτική εισαγωγή. Αυτό διότι η κατανάλωσή τους είναι πιθανό να προκαλέσει μεγάλη δυσφορία. Επιπλέον, η κατανάλωση ζαχαρούχων τροφών σχετίζεται με το σύνδομο dumping, μία κατάσταση κατά την οποία το φαγητό περνά στο λεπτό έντερο χωρίς να έχει πρώτα ολοκληρωθεί η πέψη στο στομάχι και το άτομο μπορεί να βιώνει συμπτώματα όπως διάρροια και ναυτία.
Αργή μάσηση
Μία από τις πιο σημαντικές οδηγίες που θα λάβεις μετά το χειρουργείο είναι να μασάς το φαγητό σου εξερετικά αργά. Μάλιστα συστήνεται τα γεύματα να διαρκούν 30’, παρόλο που είναι ιδιαίτερα μικρού μεγέθους. Κάθε μπουκιά θα πρέπει να μασιέται καλά και στη συνέχεια να περιμένεις μερικά λεπτά πριν προχωρήσεις στην επόμενη μπουκιά.
Πρωτεΐνη
Το πιο σημαντικό συστατικό της διατροφής σου μετά την εγχείριση θα είναι η πρωτεΐνη. Καλές πηγές πρωτεΐνης που θα είναι καλά ανεκτές, είναι το γάλα και γιαούρτι χαμηλών λιπαρών, το cottage cheese, το αυγό, το ψάρι, το τόφου, το κοτόπουλο και το άπαχο κρέας. Το κρέας είναι καλύτερα ανεκτό αν είναι σε μορφή κιμά παρά εάν είναι σε ολόκληρα κομμάτια.
- Θα τα καταφέρω;
Η διαδικασία που περιγράφουμε παραπάνω φαντάζει σίγουρα δύσκολη. Η αλήθεια είναι ότι παρόλο που το πρωτόκολο διατροφής μετά το χειρουργείο είναι ιδιαίτερα περιοριστικό, η διάθεση για φαγητό θα είναι μειωμένη ούτως ή άλλως. Λόγω της ιδιαιτερότητας των βαριατρικών επεμβάσεων επηρεάζεται τόσο η χωρητικότητα του στομάχου όσο και η όρεξη, ενδεχομένως εξαιτίας αλλαγών στις ορμόνες που σχετίζονται με την πείνα και τον κορεσμό. Με τη βοήθεια ενός έμπειρου διαιτολόγου μπορείς να έχεις σταδιακά ένα ισορροπημένο διαιτολόγιο που θα καλύπτει απόλυτα τις ανάγκες σου.
Πηγές:
https://www.ucsfhealth.org/education/dietary-guidelines-after-bariatric-surgery
https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/dumping-syndrome/symptoms-causes/syc-20371915
Münzberg H, Laque A, Yu S, Rezai-Zadeh K, Berthoud HR. Appetite and body weight regulation after bariatric surgery. Obes Rev. 2015 Feb;16 Suppl 1(Suppl 1):77-90. doi: 10.1111/obr.12258. PMID: 25614206; PMCID: PMC4784979.