Στην προσπάθειά μας να μειώσουμε την πρόσληψη ζάχαρης, τόσο η βιομηχανία των τροφίμων όσο και ο καθένας μας μεμονωμένα, μπορεί να καταφύγει στα τεχνητά γλυκαντικά. Ένα από αυτά είναι και η μαλτιτόλη. Το θέμα “μαλτιτόλη και υγεία” έχει απασχολήσει αρκετά τόσο εμάς τους διαιτολόγους, όσο και τους ανθρώπους που αναζητούν ένα ασφαλές υποκατάστατο της ζάχαρης είτε με σκοπό να μειώσουν το βάρος τους, είτε λόγω παθολογικών καταστάσεων, όπως ο διαβήτης. Κατά πόσο είναι, λοιπόν, ασφαλής η χρήση της;
Η μαλτιτόλη χρησιμοποιείται σαν υποκατάστατο της ζάχαρης σε προϊόντα χαμηλών θερμίδων και sugar-free προϊόντα, με έμφαση στις τσίχλες, στα αρτοσκευάσματα, αλλά ακόμη και στην οδοντόπαστα. Η γλυκύτητα της είναι 75–90% σε σύγκριση με αυτή της ζάχαρης. Στην αγορά κυκλοφορεί μαλτιτόλη σε κρυσταλλική μορφή, αλλά και σε σιρόπι.
Τι είναι η μαλτιτόλη;
Η μαλτιτόλη ανήκει στην οικογένεια των αλκοολών που προέρχονται από σάκχαρα (σακχαρο-αλκοόλες). Eίναι λοιπόν μία πολυόλη όπως η ξυλιτόλη, η ερυθριτόλη, η σορβιτόλη και η λακτιτόλη. Η μαλτιτόλη προέρχεται από το άμυλο και συγκεκριμένα, μετά από υδρογόνωση της μαλτόζης.
Στη φύση βρίσκουμε τη μαλτιτόλη σε διάφορα φρούτα και λαχανικά. Η μαλτιτόλη, όμως, που χρησιμοποιείται στη βιομηχανία των τροφίμων είναι συνήθως τεχνητή, φτιάχνεται δηλαδή από το άμυλο του καλαμποκιού της πατάτας ή του σίτου.
Είναι ασφαλής η χρήση της;
Η μαλτιτόλη όπως και άλλες πολυόλες δεν απορροφάται παρά ελάχιστα από τον οργανισμό μας. Οι επιδράσεις της μαλτιτόλης στο έντερο έχουν μελετηθεί και φαίνεται ότι μπορεί να επιφέρει συμπτώματα όπως αέρια, φούσκωμα ή ακόμα και διάρροια. Γενικά, η μαλτιτόλη φαίνεται να είναι ανεκτή όταν καταναλώνεται σε ποσότητες έως και 40g την ημέρα από ενήλικες και έως και 15g την ημέρα από παιδιά. Έτσι, θεωρείται γενικά ένα ασφαλές υποκατάστατο της ζάχαρης.
Μαλτιτόλη και σάκχαρο
Ο γλυκαιμικός δείκτης της μαλτιτόλης είναι 35, όταν αντίστοιχα της ζάχαρης είναι 65. Αυτό σημαίνει ότι έχει πολύ μικρότερη επίδραση στην αύξηση του σακχάρου στο αίμα, καθώς και στην παραγόμενη ινσουλίνη. Λόγω αυτής της επίδρασης, τα άτομα που πάσχουν από διαβήτη θα πρέπει να καταναλώνουν την μαλτιτόλη υπό τις οδηγίες του διαιτολόγου ή του ιατρού που τους παρακολουθεί.
Μαλτιτόλη και απώλεια βάρους
Η μαλτιτόλη έχει περίπου τις μισές θερμίδες από ό,τι η ζάχαρη και για το λόγο αυτό χρησιμοποιείται σε «sugar-free» ή «no added sugar» προϊόντα. Θα πρέπει, βέβαια να αναλογιστεί κανείς την πληθώρα των προϊόντων στα οποία χρησιμοποιούνται γλυκαντικά, όπως η μαλτιτόλη, πριν τα επιλέξει για τη διατροφή του. Να θυμάστε ότι «χωρίς ζάχαρη» δεν σημαίνει και «χωρίς θερμίδες». Αν για παράδειγμα κάποιος καταναλώνει, στην καθημερινότητά του, πολλά προϊόντα που αναγράφουν κάποια από τις ενδείξεις αυτές, είναι πιθανό να προσλαμβάνει πολύ περισότερες θερμίδες από τεχνητά γλυκαντικά από ό,τι αν απλώς ελάττωνε την κατανάλωση ζάχαρης.
Παρόλα αυτά, αξίζει να αναφέρουμε ότι έχουν πραγματοποιηθεί κλινικές μελέτες που έχουν αποδείξει την χαμηλή επίδραση της στην αύξηση του σακχάρου του αίματος . Σε μελέτες όπου χορηγήθηκε μαλτιτόλη σε υγιείς ανθρώπους και διαβητικούς ασθενείς, φάνηκε ότι σε σύγκριση με τη γλυκόζη, η μαλτιτόλη μείωσε σε σημαντικό βαθμό τα επίπεδα γλυκόζης στο αίμα, αλλά και την απόκριση της ινσουλίνης.
Μαλτιτόλη και οδοντική υγεία
Οι πολυόλες, γενικά, διασπώνται από τα βακτήρια που ζουν στη στοματική κοιλότητα του ανθρώπου. Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα να παράγονται οξέα τα οποία οδηγούν σε διάβρωση του σμάλτου των δοντιών και σχηματισμό κοιλοτήτων στα δόντια (τερηδόνα). Παρόλα αυτά οι έρευνες δείχνουν ότι η μαλτιτόλη δεν προκαλέι φθορά στα δόντια, καθώς δεν μπορεί να ζυμωθεί από την πληθώρα των βακτηρίων της στοματικής κοιλότητας. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι τα βακτήρια αυτά δεν διαθέτουν τα κατάλληλα ένζυμα για να διασπάσουν τη μαλτιτόλη. Για το λόγο αυτό, είναι προτιμότερο να χρησιμοποιείται σαν υποκατάστατο της ζάχαρης από ανθρώπους που έχουν τη συνήθεια να μασούν συχνά τσίχλες ή να τρώνε πολλά γλυκά.
Μαλτιτόλη και καρκίνος
Σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Αρχή Ασφάλειας των Τροφίμων, η μαλτιτόλη δεν μπορεί να προκαλέσει καρκίνο ή άλλα προβλήματα υγείας με την προϋπόθεση ότι η κατανάλωσή της δεν ξεπερνά τα επιτρεπόμενα όρια.
Πηγες:
The influence of ingredients on product stability and shelf life
N.W.G. Young, G.R. O’Sullivan, in Food and Beverage Stability and Shelf Life, 2011
Saraiva A, Carrascosa C, Raheem D, Ramos F, Raposo A. Maltitol: Analytical Determination Methods, Applications in the Food Industry, Metabolism and Health Impacts. Int J Environ Res Public Health. 2020 Jul 20;17(14):5227. doi: 10.3390/ijerph17145227. PMID: 32698373; PMCID: PMC7400077.
